AD

Юмс муруйж, тахийж харагдаад байна уу Нүдний доторх Нимгэн Бүрхүүл (Торлог бүрхэвчийн өмнөх бүрхүүл)-ийн Шалтгаан ба Эмчилгээ

 

Юмс муруйж, тахийж харагдаад байна уу? Нүдний доторх "Нимгэн Бүрхүүл" (Торлог бүрхэвчийн өмнөх бүрхүүл)-ийн Шалтгаан ба Эмчилгээ


Та гэнэт анзаарахад шулуун байсан цонхны хүрээ, шалны плита долгиолсон юм шиг муруйж харагдаж байсан уу? Эсвэл ном уншихад үсэг нь тахийж, хүний царайны гол хэсэг нь үрчийж харагдах зэрэг таагүй мэдрэмж төрж байна уу?

Олон хүн үүнийг зүгээр л "насны онцлог" эсвэл "нүдний ядаргаа" гэж бодоод тоолгүй өнгөрөөдөг. Гэвч энэ нь бидний нүдний харааны төв хэсэгт ноцтой асуудал үүссэний дохио байж болзошгүй юм. Энэ бол "Торлог бүрхэвчийн өмнөх бүрхүүл" (Epiretinal Membrane - ERM) буюу "Макулын үрчлээ" (Macular Pucker) гэх өвчний шинж тэмдэг байж мэднэ.

Энэ нь нэрнээсээ л ойлгомжтой, бидний нүдний "гэрэл зургийн хальс" болсон "Торлог бүрхэвч"-ийн (Retina) өмнө (Epiretinal) хэвийн бус "нимгэн бүрхүүл" (Membrane) ургах өвчин юм.

Ялангуяа бидний харааны 90%-ийг хариуцдаг торлогийн төв цэг буюу "Шар толбо" (Macula) дээр энэ бүрхүүл үүссэнээр хараанд олон төрлийн асуудал үүсгэдэг.

Өнөөдөр бид энэхүү содон нэртэй өвчний шалтгаан, шинж тэмдэг, мөн орчин үеийн эмчилгээний аргуудын талаар дэлгэрэнгүй, ойлгомжтойгоор тайлбарлах болно.

Яагаад Нүдний Дотор Ийм Бүрхүүл Үүсдэг Вэ?


Бидний нүдний дотор тал нь "Шилэнцэр" (Vitreous) хэмээх тунгалаг, гель мэт зүйлээр дүүрсэн байдаг. Энэхүү шилэнцэр нь нүдний алимны хэлбэрийг хадгалах, торлог бүрхэвчийг тэжээх зэрэг чухал үүрэгтэй.

Гэвч нас ахих тусам энэхүү гель мэт шилэнцэр нь аажмаар ус шиг шингэрч, эзэлхүүн нь багасан, торлог бүрхэвчээс салж эхэлдэг. Үүнийг анагаах ухаанд "Шилэнцрийн арын сауралт" (Posterior Vitreous Detachment - PVD) гэж нэрлэдэг. Ихэнх тохиолдолд энэ нь хөгшрөлтийн хэвийн үйл явц бөгөөд ямар ч асуудал үүсгэдэггүй.

Гэвч энэ сауралтын явцад шилэнцэр нь торлог бүрхэвчийн гадаргуу дээр "бичил шарх" эсвэл цочрол үлдээж болно. Бидний бие шархдах үед эдгэрэх явцдаа сорви үүсгэдэг шиг, торлог бүрхэвч ч мөн энэ бичил гэмтлийг эдгээхийн тулд эсүүд үржиж эхэлдэг.

Энэ үед үржсэн эсүүд нь торлогийн гадаргуу дээр, ялангуяа шар толбо орчимд нимгэн бүрхүүл үүсгэдэг. Энэ бол Шалтгаан тодорхойгүй (Idiopathic) Торлог бүрхэвчийн өмнөх бүрхүүл юм. Ихэнх тохиолдол нь яг энэ насжилттай холбоотойгоор үүсдэг.

Мэдээж, насжилтаас гадна дараах хоёрдогч шалтгаанууд байж болно:

  • Нүдний үрэвсэлт өвчин: Увеит зэрэг нүдний дотоод үрэвсэл байнга давтагдах

  • Торлогийн судасны өвчин: Чихрийн шижингийн ретинопати, Торлогийн венийн судасны бөглөрөл

  • Нүдний мэс засал: Торлог бүрхэвчийн хууралт, цооролтын улмаас хийгдсэн мэс засал, лазер эмчилгээний дараа

  • Нүдний гэмтэл: Нүдэндээ хүчтэй цохилт авах

Эдгээр шалтгааны улмаас торлогийн гадаргуу дээр хэвийн бус эсийн бүрхүүл ургаж, улмаар энэ бүрхүүл агшиж, "гэрэл зургийн хальс" болох торлогийг татаж, үрчлээ үүсгэснээр харааны олон асуудлыг бий болгодог.

Надад ч Бас Илэрсэн Юм Биш Биз Үү? (Гол Шинж Тэмдгүүд)


Эхний шатандаа бүрхүүл нь маш нимгэн, агших хүч сул байдаг тул ихэнхдээ ямар ч шинж тэмдэг мэдрэгддэггүй. Тиймээс эрүүл мэндийн үзлэг, эсвэл өөр шалтгаанаар нүдний эмчид үзүүлэх үедээ тохиолдлоор оношлогдох нь элбэг.

Гэвч бүрхүүл аажмаар зузаарч, агших хүч нь нэмэгдэх тусам дараах онцлог шинж тэмдгүүд илэрч эхэлдэг:

1. Дүрс Муруйж Харагдах (Metamorphopsia)

Энэ бол хамгийн гол бөгөөд сонгодог шинж тэмдэг юм. Шулуун зүйлс долгиолж, тахийж, муруйж харагдах үзэгдэл.

Яагаад гэвэл, өмнөх бүрхүүл нь харааны төв болох шар толбыг татаж, үрчлээ үүсгэдэг. Ингэснээр бидний тархи тэгш байх ёстой "хальсан" дээр туссан дүрсийг гажуудсан, муруйсан байдлаар хүлээн авч эхэлдэг. Угаалгын өрөөний шалны плита, цонхны хүрээ, шатрын хөлөг зэрэг шулуун шугамтай зүйлсийг харахад энэ өөрчлөлтийг хамгийн амархан анзаарч болно.

2. Хараа Муудах ба Төвийн Харанхуйлалт


Шар толбо бол бидний харааны төв хэсгийн хамгийн тод, нарийн харааг хариуцдаг гол цэг юм. Энэ бүрхүүл шар толбыг үрчийлгэж, хэлбэрийг нь алдагдуулснаар төвийн хараа аажмаар мууддаг.

Үсэг, эд зүйлсийн фокус таарахгүй, манан татсан мэт бүрэлзэж харагдана. Хүндэрсэн тохиолдолд харааны төв хэсэг нь харлаж, халхлагдсан мэт харагдах (Төвийн харанхуй цэг - Central Scotoma) шинж тэмдэг илэрч болно.

3. Юмс Томрох / Жижгрэх (Macropsia / Micropsia)

Зарим тохиолдолд эд зүйлс бодит хэмжээнээсээ том (Макропси), эсвэл эсрэгээрээ жижиг (Микропси) болж харагдах шинж тэмдэг илэрч болно. Энэ нь мөн л торлогийн харааны эсүүд жигд бус байрласнаас үүдэлтэй гажуудал юм.

Эдгээр шинж тэмдэг нь ихэвчлэн нэг нүдэнд эхэлж, аажмаар явагддаг. Тиймээс хоёр нүдээрээ харж байх үедээ анзаарахгүй байж байгаад, нэг нүдээ таглаж харах үедээ л анх өөрчлөлтийг мэддэг. Иймд та өөрөө үе үе нэг нүдээ таглаж, хараагаа шалгаж байх нь эрт илрүүлэлтэд тустай.

Оношилгоо Ямар Байдаг Вэ? (Шинжилгээний Аргууд)


Хэрэв танд дээрх шинж тэмдгүүд илэрч, нүдний эмнэлэгт хандвал хараа, нүдний даралтыг шалгах зэрэг үндсэн үзлэгээс гадна дараах нарийн шинжилгээг хийж оношийг баталгаажуулдаг.

1. Нүдний Уг Дурандах (Fundus Photography)

Нүдний хүүхэн харааг өргөсгөдөг дусаалга (Сандуул) хийсний дараа, тусгай камер, линз ашиглан торлог бүрхэвч, харааны мэдрэлийн байдлыг шууд дурандаж, зураг авдаг. Ингэснээр торлогийн гадаргуу дээр гялалзсан нимгэн бүрхүүл байгаа эсэх, судасны муруйлт, шар толбоны хаванг харж үнэлдэг.

2. Оптик Когерент Томографи (OCT - Optical Coherence Tomography)

Энэ бол "Торлог бүрхэвчийн өмнөх бүрхүүл"-ийг оношлох, эмчилгээний төлөвлөгөө гаргахад ашигладаг ХАМГИЙН ЧУХАЛ, АЛТАН СТАНДАРТ шинжилгээ юм.

Нүдэнд хүрэлгүйгээр гэрлийн туяа ашиглан торлогийн хөндлөн огтлолын зургийг маш өндөр нарийвчлалтай (микрометрийн түвшинд) авдаг орчин үеийн технологи юм.

OCT шинжилгээгээр:

  • Торлог дээр наалдсан бүрхүүлийг шууд харна.

  • Бүрхүүлийн зузааныг хэмжинэ.

  • Бүрхүүл нь торлогийг хэр хүчтэй татаж, үрчийлгэж байгааг харна.

  • Үүнээс болж шар толбо хэр зэрэг хавагнасан (Шар толбоны хаван) болохыг тоон үзүүлэлтээр, нарийн хэмжиж гаргадаг.

3. Амслерын Тор (Amsler Grid Test)

Гэрээрээ дүрс муруйж харагдах (Metamorphopsia) шинж тэмдгийг шалгах хамгийн хялбар арга юм.

Нэг нүдээ таглаад, нөгөө нүдээрээ зураг дээрх торын голын цэгийг харахад шулуун шугамууд нь долгиолсон, тасарсан, эсвэл зарим хэсэг нь бараан харагдаж байвал танд торлогийн өвчин байх магадлалтай гэсэн үг.

🇲🇳 Монголд Хаана Хандах Вэ?

Хэрэв танд дээрх шинж тэмдгүүд илэрвэл, цаг алдалгүй нүдний мэргэжлийн эмчид хандах хэрэгтэй. Улаанбаатар хотод Улсын Нэгдүгээр Төв Эмнэлэг (Нүдний тасаг), "Бодь" эмнэлэг, "Сонгдо" эмнэлэг, "Интермед" зэрэг томоохон эмнэлгүүдийн Нүдний тасаг болон бусад мэргэшсэн нүдний эмнэлгүүдэд хандаж, OCT зэрэг нарийн шинжилгээг хийлгэх боломжтой.

Эмчилгээг Хэрхэн Хийдэг Вэ?


Эмчилгээг шийдэхдээ өвчтөний харааны чадал, шинж тэмдгийн хүндрэл, амьдралын чанарт хэрхэн нөлөөлж байгаа зэргийг харгалзан үздэг.

1. Хяналт, Ажиглалт

Хэрэв бүрхүүл илэрсэн ч хараа сайн, дүрс муруйх зэрэг шинж тэмдэг маш бага, өдөр тутмын амьдралд хүндрэлгүй бол мэс засал хийх гэж яардаггүй. Үүний оронд 3-6 сар тутамд нүдний эмчид үзүүлж, өвчний явцыг "хянах, ажиглах" аргыг сонгодог. Учир нь зарим бүрхүүл цааш даамжирдаггүй, эсвэл маш удаан явцтай байдаг.

2. Мэс Заслын Эмчилгээ (Витрэктоми ба Бүрхүүл Хуулах)


Хэрэв дүрс муруйж харагдах (Метаморфопси) шинж тэмдэг таны амьдралд ноцтой нөлөөлж (ном унших, машин барих г.м), эсвэл хараа тодорхой түвшнээс доош (жишээ нь, 0.5-аас доош) буурсан бол мэс заслын эмчилгээг зөвлөдөг.

Энэ өвчний цорын ганц эмчилгээний арга бол Шилэнцэр Авах ба Торлог Өмнөх Бүрхүүлийг Хуулах мэс засал юм.

  • 1. Шилэнцэр авах (Витрэктоми): Нүдний алимд 1 мм-ээс ч жижиг 3 цооног гаргаж, нүдний доторх шилэнцэрийг соруулж авснаар торлог бүрхэвч рүү очих зайг гаргаж авдаг.

  • 2. Бүрхүүл хуулах (Membrane Peeling): Үүний дараа маш нарийн, бичил мэс заслын багаж ашиглан торлогийн гадаргуу дээрх тэрхүү нимгэн бүрхүүлийг маш болгоомжтойгоор "хуулж" авдаг. Энэ бол маш өндөр ур чадвар, нарийн мэдрэмж шаарддаг мэс засал юм.

  • 3. Хий Дүүргэх: Мэс заслын дараа торлогийн эдгэрэлтийг дэмжих, тогтворжуулах зорилгоор нүдний дотор тусгай зориулалтын хий дүүргэж болно. Ийм тохиолдолд хий шимэгдэж дуустал 1-2 долоо хоног доошоо харж хэвтэх шаардлагатай болдог.

Мэс заслын дараа хараа сэргэх хугацаа нь хүн бүрд харилцан адилгүй бөгөөд хэдэн сарын турш аажмаар сайжирдаг. Муруйж харагдах шинж тэмдэг мэс заслын дараа нэлээд хурдан засарч, сайжирсан нь мэдрэгддэг.

Гэвч нэгэнт гэмтсэн харааны эсүүд 100% хэвийн байдалдаа эргэж ордоггүй тул, мэс заслын гол зорилго нь харааг яг хуучин шиг нь болгохоос илүүтэй, өвчний явцыг зогсоох, одоогийн харааг сайжруулах, амьдралын чанарыг бууруулж буй дүрсний муруйлтыг засахад оршдог.

Урьдчилан сэргийлэлт ба Хяналт


Харамсалтай нь, гол шалтгаан нь насжилт байдаг тул үүнээс урьдчилан сэргийлэх тусгай арга одоогоор байхгүй. Гэхдээ өвчний явцыг хянах, нүдний эрүүл мэндээ хамгаалах хамгийн сайн арга бол ТОГТМОЛ ҮЗЛЭГ юм.

  1. 40-өөс ДЭЭШ НАСНЫХАН НҮДНИЙ УГАА ДУРАНДУУЛАХ! Онцгой зовиургүй байсан ч 40 нас хүрсэн бол жилд 1-2 удаа нүдний эмнэлэгт очиж, нүдний уг дурандах (хүүхэн харааг өргөсгөж харах) шинжилгээг тогтмол хийлгэж байгаарай. Энэ нь зөвхөн энэ өвчнөөс гадна Глауком (Нүдний даралт), Шар толбоны доройтол зэрэг бусад ноцтой өвчнүүдийг эрт илрүүлэх хамгийн сайн арга юм.

  2. ӨӨРИЙГӨӨ ШАЛГАХ ЗУРШИЛ: Амслерын торыг ашиглан үе үе нэг нүдээ таглан харж, дүрс муруйж эхэлсэн эсэхийг шалгаж хэвшээрэй.

  3. СУУРЬ ӨВЧНӨӨ ХЯНАХ: Хэрэв танд чихрийн шижин, цусны даралт ихсэлт байдаг бол, цусан дахь сахар, даралтаа тогтмол хянаж байх нь Чихрийн шижингийн ретинопати зэрэг хүндрэлээс сэргийлж, хоёрдогчоор энэ бүрхүүл үүсэх эрсдэлийг бууруулна.

Юмс бага зэрэг муруйж харагдах тэр жижиг өөрчлөлтийг бүү тоолгүй өнгөрөөрэй. Энэ бол таны нүдний илгээж буй маш чухал дохио байж болно. Бага ч болов өөрчлөлт мэдрэгдвэл, эргэлзэлгүй нүдний эмчид хандаж, зөв оношоо тодруулаарай! Эрт илрүүлэлт, зөв хяналт бол таны үнэтэй харааг урт удаан хугацаанд хамгаалах хамгийн бат бөх хамгаалалт юм.

Комментарии

Отправить комментарий