Эрүүл Гарын Төлөөх Алтан Зарчим Урьдчилан сэргийлэлт
Тохойноос Эрхий Хуруу Хүртэл "Янгинах" Өвдөлт: Таны "Бугалга-Шууны Булчин" Ачааллаа Даахгүй "Орилоод" Байна Уу?
"Ухаалаг утсаа гараасаа салгахгүй, өдөржин компьютерын ард гар, хулганатай зууралддаг уу? Амралтын өдрөөрөө теннис, гольф, фитнесст хичээнгүйлэн явдаг уу? Гэтэл хэзээнээс ч юм, тохойны гадна талаас эхлээд шууг даган эрхий хуруу хүртэлх хэсгээр хөндүүрлэж, янгинан өвдөж эхэлсэн үү?"
Ихэнх хүмүүс үүнийг "Зүгээр л булчин зангирсан байна", эсвэл "Теннисчний тохой (Tennis Elbow) л байх" гээд тоолгүй өнгөрөөдөг. Гэвч юм атгах, өргөх үед хүчгүй болж, өвдөлт нь таны санааг зовоосоор л...
Яг ийм таагүй өвдөлтийн гол буруутан нь бидний тэр бүр мэддэггүй "Бугалга-шууны булчин" (Brachioradialis) байж болзошгүйг та мэдэх үү? Бидний гарын хамгийн чухал "уулзвар"-т байрлаж, бүх хүнд ажлыг нугалдаг ч, ачааллаа даахаа болихоороо "чимээгүй орилж" эхэлдэг энэ булчингийнхаа талаар өнөөдөр бүгдийг мэдэж авцгаая!
Алх Далайхаас Эхлээд Шар Айрагны Аяга Өргөх Хүртэл: Бугалга-шууны булчин гэж Юу Вэ? (Шалтгаан)
Бугалга-шууны булчин (Brachioradialis) нь бугалганы ясны (Humerus) гадна талаас эхлээд, шууны гадна талаар урт гэгч нь үргэлжилж, бугуй орчмын шууны ясанд (Radius) бэхлэгддэг урт булчин юм.
Энэ булчингийн гол үүрэг бол тохойг нугалах юм. Ялангуяа алгаа доош, дээш нь биш, харин эрхий хуруугаа дээш харуулсан (төвийг сахисан) байрлалд тохойгоо нугалахад хамгийн хүчтэй ажилладаг.
Алх далайх
Хүнд тор, цүнх барих
Хайруулын таваг өргөх
Машин жолоодох (хүчтэй эргүүлэх)
Бүр сэрүүн шар айрагны аяга өргөх
зэрэг бүх үйлдэл энэ булчингийн ачаар бүтдэг. Тийм ч учраас "Шар айраг уугчийн булчин" (Beer-Drinker's Muscle) гэсэн хөгжилтэй хочтой болжээ.
Тэгвэл яагаад энэ булчин өвддөг вэ? Шалтгаан нь маш энгийн: Байнгын ДАВТАМЖТАЙ ХЭТ АЧААЛАЛ.
Гар, Бугуйг Давтамжтай Ашиглах:
Отвертка эргүүлэх, хүнд хайруулын таваг барьж хоол хийх, удаан хугацаагаар компьютер дээр шивэх, хулгана ашиглах.
Теннис, бадминтон тоглох (ялангуяа бэкхэнд буюу гарын ар талын цохилт).
Хүнд Зүйл Өргөх Зуршил:
Нүүдэл хийх, тавилга зөөх.
Фитнесст хэт хүнд жингээр гарын дасгал хийх (ялангуяа "Алх хэлбэрийн шахалт" буюу Hammer Curl дасгал).
Буруу Байрлал (Ажлын орчин):
Компьютерын ард суухдаа бугуйгаа нугалж, хулгана удаан барих.
Тохойгоо түших түшлэггүй сандал дээр, гараа агаарт "хөвүүлж" удаан шивэх.
Шууд Гэмтэл:
Шуугаа хатуу зүйлд хүчтэй цохих, унах.
Хүзүүний Дискний Нөлөө (Ховор):
Маш ховор тохиолдолд, хүзүүний нугалам (C5, C6)-ын дискний ивэрхий мэдрэлээ дарсан бол, тэрхүү мэдрэлийн харьяа хэсэг болох бугалга-шууны булчин орчмоор бадайрч, өвдөж болно (Дамжсан өвдөлт).
Теннисчний Тохой Юу Ялгааг нь Мэдэх үү? (Шинж тэмдэг)
Бугалга-шууны булчинд асуудал үүсэхэд өвдөлт нь тохойны гадна талаас эхэлж, шууг даган бугуй, заримдаа эрхий болон долоовор хурууны дундах гарын ар тал руу дамжин өвддөг.
Олон хүн үүнийг "Теннисчний тохой" (Lateral Epicondylitis) өвчинтэй андуурдгийн учир нь энэ юм. Гэхдээ маш тодорхой ялгаа бий:
Теннисчний тохой: Тохойны гадна талын "ясан товгор" (Гадна эпикондил) дээр дарж үзэхэд маш хүчтэй, хурц өвдөлт мэдрэгддэг. Энэ бол шөрмөсний үрэвсэл юм.
Бугалга-шууны булчингийн өвдөлт: Тэрхүү ясан товгороос арай доош, "булчинлаг, зөөлөн" хэсэгт дарж үзэхэд хөндүүр, гүн өвдөлт мэдрэгддэг.
Бусад гол шинж тэмдгүүд:
Тодорхой хэсэгт хөндүүрлэх: Тохойны гадна тал, шууны дээд хэсгийн булчин дээр дарж, имрэхэд хөндүүр, зангирсан мэт өвдөнө.
Дамжсан өвдөлт (Referred Pain): Дээр хэлсэнчлэн, өвдөлт нь бугуй, эрхий хурууны орчим руу "янгинан" дамждаг.
Атгах Хүч Сулрах (Grip weakness):
Хаалганы бариул эргүүлэх.
Ундааны бөглөө онгойлгох.
Тэр ч бүү хэл үзэг барьж бичихэд ч гарт хүч орохгүй, юмаа алдах мэт болох.
Хөдөлгөөнөөр Өвдөлт Ихсэх: Хүнд зүйл өргөх, алчуур мушгих зэрэг гартаа хүч өгөх үед өвдөлт нэмэгдэнэ.
(Ховор) Загатнаа (Brachioradial Pruritus): Маш ховор тохиолдолд, хүзүүний мэдрэлийн даралт болон нарны хэт ягаан туяаны нөлөөгөөр шууны гадна талд ямар нэг тууралтгүй атлаа маш хүчтэй загатнах, хорсох мэдрэмж төрж болно.
Оношилгоо: Асуудлыг Хэрхэн Олж Тогтоодог Вэ?
Хэрэв танд дээрх шинж тэмдгүүд илэрч, эмнэлэгт (Гэмтлийн эмч, Сэргээн засах эмч) хандвал эмч дараах байдлаар оношийг тавьдаг:
Асуумж ба Тэмтрэлт (Үзлэг): Хамгийн чухал. Хэзээнээс, яаж өвдсөн, ямар ажил хийдэг, ямар үед өвдөлт нэмэгддэг зэргийг дэлгэрэнгүй асууна. Дараа нь өвдөлттэй хэсэгт дарж, өвдөлтийн гол цэг (Trigger Point) яг хаана байгааг, булчин хэр чангарсныг тэмтэрч шалгана.
Эсэргүүцлийн Сорил: Өвчтөнийг тодорхой байрлалд хүч өгөхийг шаардаж, булчингийн байдлыг үнэлнэ.
Сорил: Тохойг 90 градус нугалаад, эрхий хурууг дээш харуулна (Алх хэлбэрийн байрлал). Эмч таны бугуйг доош дарах бөгөөд та түүний эсрэг хүчлэн байрлалаа хадгалахыг хичээнэ. Энэ үед бугалга-шууны булчин орчимд өвдөлт мэдрэгдвэл онош батлагдах магадлал өндөр.
Ялган Оношилгоо:
Теннисчний тохой: Бугуйг дээш нь нугалах хөдөлгөөний эсрэг хүч өгөхөд өвддөг.
Шууны мэдрэлийн дарагдал (Radial Tunnel Syndrome): Өвдөлтийн байршил маш ойролцоо ч, хуруунуудын хүч сулрах, бадайрах шинж тэмдэг илүү давамгайлдаг.
Хүзүүний диск: Хүзүүгээ хөдөлгөхөд гар луу өвдөлт дамжиж байвал хүзүүний шинжилгээ нэмэлтээр хийнэ.
Энгийн булчингийн асуудал тул Рентген, MRI зэрэг дүрс оношилгоонд ихэвчлэн "Хэвийн" гэж гардаг. Дүрс оношилгоог зөвхөн яс хугарсан, эсвэл бусад ноцтой гэмтэл байгаа эсэхийг үгүйсгэх зорилгоор хийдэг.
Зангирсан Булчинг Суллах ШИЙДЭЛ (Эмчилгээ)
Сайн мэдээ гэвэл, энэ өвдөлт нь мэс засал шаардлагагүй, 99% тохиолдолд мэс заслын бус аргаар бүрэн эдгэрдэг явдал юм. Эмчилгээний гол зарчим бол АМРАХ, СУЛЛАХ юм.
1. Амралт ба Үйл ажиллагааны Зохицуулалт
Хамгийн чухал бөгөөд эхний алхам. Өвдөлт үүсгэж буй бүх үйлдлээ (теннис, хүнд дасгал, хулгана байнга ашиглах г.м) дор хаяж 2-4 долоо хоног ЗОГСООХ шаардлагатай.
2. Жин тавих
Цочмог үе (Шинэ гэмтэл, халуу оргиж өвдөх): Эхний 2-3 өдөр хүйтэн жин (мөс) тавьж, үрэвсэл, хаванг бууруулна. (Нэг дор 15-20 минут).
Архаг үе (Зөвхөн хөндүүрлэх, чангарах): Бүлээн жин, халуун шүршүүр зэргээр цусны эргэлтийг сайжруулж, булчингийн чангаралыг суллана.
3. Сунгалт (Stretching)
Зангирч, богиноссон булчинг сунгаж, уян хатан болгох нь өвдөлт намдаах, дахилтаас сэргийлэх ГОЛ АРГА юм.
Үндсэн сунгалт:
Гараа урагш шулуун сунгаад, алгаа доош нь харуулна.
Нөгөө гараараа тэр гарынхаа ар талаас (хуруунуудаас) барьж, бие рүүгээ зөөлөн татаж, бугуйг доош нугална.
Шууны гадна талд булчин сунаж байгааг мэдэрч, 15-30 секунд барина. 3 удаа давтана.
4. Иллэг ба Булчин Суллах
Өвдөлттэй булчингийн хэсэгт нөгөө гарынхаа эрхий хуруугаар зөөлөн, гэхдээ гүн дарж иллэг хийх, эсвэл булчингийн ширхгийн дагуу имрэх. Массажны бөмбөг, эсвэл хөөсөн ролик ашиглах нь маш үр дүнтэй.
5. Мэргэжлийн Эмчилгээ (Физик эмчилгээ)
Физик эмчилгээ: Цахилгаан, хэт авиан (ultrasound) эмчилгээгээр гүний үрэвслийг намдаах.
Бариа засал (Manual Therapy): Мэргэжлийн хүн булчин, холбогч эдийг суллаж, үений хөдөлгөөнийг сэргээх.
Хуурай зүү (Dry Needling): Булчингийн гүн дэх зангирсан цэгийг (trigger point) зүүгээр өдөөж суллах.
Тариа: Өвдөлт маш хүчтэй үед үрэвслийн эсрэг тариаг өвдөлтийн цэгт хийж болно.
Эрүүл Гарын Төлөөх Алтан Зарчим (Урьдчилан сэргийлэлт)
Өвдөлт арилсан гээд арчилгаагаа орхивол хэзээд дахиж болно.
АЖЛЫН ОРЧНОО ЗАСАХ: Компьютерын ард суухдаа тохойны өндрийг ширээтэйгээ тэнцүү байлгах. Босоо хулгана (Vertical mouse) хэрэглэх, гарын дор бугуйн түшлэгтэй пад ашиглах.
ДАСГАЛЫН ӨМНӨ БА ДАРАА СУНГАЛТ: Гараа их ашигладаг спортоор хичээллэхээс өмнө заавал биеэ халааж, сунгалт хийж, дууссаны дараа мөн сунгалтаар хөргөх.
БУЛЧИНГ ААЖМААР БЭХЖҮҮЛЭХ: Өвдөлт бүрэн арилсны дараа хөнгөн жинтэй гантель, эсэргүүцлийн тууз ашиглан бугуй, шууны булчингаа бэхжүүлэх дасгал хийж эхлээрэй. Энэ нь дахин гэмтэхээс сэргийлсэн "хамгаалалтын бүс" болж өгдөг.
Зөвлөх дасгал: Хөнгөн гантель бариад, эрхий хуруугаа дээш харуулсан байрлалд (Hammer Curl) тохойгоо нугалах дасгал нь энэ булчинг бэхжүүлэхэд үр дүнтэй.
ЗАВСАРЛАГА АВАХ: Удаан хугацаагаар гар ашиглан ажиллахдаа 1 цаг тутамд 5-10 минут завсарлаж, хөнгөн сунгалт хийж хэвшээрэй.
Бидний гар бидний бодож байгаагаас ч их зүйлийг хийж, ачааллыг үүрдэг. Шуу орчимд мэдрэгдсэн тэрхүү хөндүүр дохиог бүү тоолгүй өнгөрөөгөөрэй. Өнөөдрөөс эхлэн хэт ачаалсан бугалга-шууны булчиндаа багахан анхаарал тавьж, амралт бэлэглээрэй!
Комментарии
Отправить комментарий