дуугарах чимээ ба огцом өвдөлт: Булчин тасрах (Muscle Rupture) ба Булчин оёх мэс заслын талаарх бүх зүйл

гэх чанга хашхираантай зэрэгцэн ирэх тэсэхийн аргагүй хүчтэй өвдөлт...

Сагсан бөмбөг, хөлбөмбөг зэрэг эрчимтэй спорт тоглож байгаад гэнэт чиглэлээ өөрчлөх, үсрэх үед, эсвэл бөхөөр барилдаж байхдаа, тэр ч байтугай хүнд зүйл огцом өргөх үед гуя, мөр, гарын булчингаас "тас!" эсвэл "пад!" гэж тасрах мэт мэдрэмж төрж байсан уу?

Олон хүн үүнийг зүгээр л "булчин зангирсан", "шөрмөс сунасан" гэж бодоод өвчин намдаах тос түрхэж, хэд хоног тэсээд өнгөрдөг.

Гэвч энэ нь булчингийн ширхгүүд тасарсан буюу "Булчин тасрах" (Muscle Rupture) байж болзошгүй юм. Гэмтлийн зэргээс хамааран зарим тохиолдолд өөрөө эдгэрэх боломжгүй болж, тасарсан булчинг шууд оёх шаардлагатай "Булчин оёх мэс засал" (Muscle Suture) хийлгэх хэмжээний ноцтой гэмтэл байх нь бий.

Өнөөдөр бид "Булчин оёх мэс засал" гэж яг юу болох, булчин тасрахын шалтгаан, шинж тэмдэг, мэс засал шаардлагатай тохиолдлууд, мөн амжилттай эдгэрэхэд нэн чухал Нөхөн сэргээх үйл явцын талаар дэлгэрэнгүй, ойлгомжтойгоор тайлбарлах болно.

Булчин яагаад тасардаг вэ? (Шалтгаан)

Булчин нь өөрөө даах хэмжээнээс хэтэрсэн хүч гэнэт үйлчлэх үед тасардаг. Яг л хэт чанга татсан резиний утас гэнэт "тас!" хийн тасрахтай адилхан.

Гаднын шууд цохилт: Спортын үед бусад тамирчинтай хүчтэй мөргөлдөх, унахдаа хатуу зүйлд булчингаа шууд цохиулах үед үүсэж болно.
Хэт ачаалал эсвэл хэт суналт: Халаалт хийлгүйгээр гэнэт огцом хурдлах, хэт хүчтэй сунгалтын дасгал хийх, эсвэл өөрийнхөө чадахаас хэтэрсэн хүнд жин өргөх үед булчин гэмтэх нь элбэг.
- Ялангуяа булчин агшиж, хүч гаргахтай зэрэгцэн эсрэг чиглэлд хүчтэй сунах үед (Eccentric Contraction) тасрах эрсдэл өндөр байдаг. (Жишээ нь: Уруу газар хурдтай гүйх үед гуяны урд булчин ажиллах).
Давтамжтай хэт ачаалал: Тодорхой нэг булчинг тасралтгүй, хэтрүүлэн ашигласнаар жижиг гэмтлүүд хуримтлагдсаар эцэстээ бүрэн тасралтад хүргэж болно.
Булчингийн ядаргаа ба тэнцвэргүй байдал: Хангалттай амралгүй, ядарсан булчинтай үедээ дасгалаа үргэлжлүүлэх, эсвэл биеийн аль нэг хэсгийн булчин сул байх нь бэртлийн эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг.

Ялангуяа гуяны арын булчин (Hamstring), гуяны урд булчин (Quadriceps), шилбэний булчин (Calf), мөрний эргэлдэгч булчин (Rotator cuff), гарын хоёр толгойт булчин (Biceps) зэрэг том, хүчтэй булчингууд тасрах нь түгээмэл байдаг.

"Булчин тасрах"-ынг зүгээр өвдөлтөөс яаж ялгах вэ? (Шинж тэмдэг)

Булчингийн гэмтлийг 1-р зэрэг (бага зэргийн суналт), 2-р зэрэг (хэсэгчилсэн тасралт), 3-р зэрэг (бүрэн тасралт) гэж ангилдаг. Шинж тэмдэг нь ч үүнээсээ хамаарч өөр өөр байна.

"ТАС!" эсвэл "ПАД!" гэх чимээ: Булчин тасрах яг тэр агшинд "тас", "пад" гэх чимээ, эсвэл тийм мэдрэмжийг өөрөө мэдрэх нь элбэг.
Маш хүчтэй, огцом өвдөлт: Гэмтсэн хэсэгт хутгаар зүсэх мэт огцом, хүчтэй өвдөлт мэдрэгдэж, тэр хэсэгт гараар дарахад тэсэхийн аргагүй өвдөнө.
Хөдөлгөөний хязгаарлалт: Өвдөлтөөс болж тухайн булчинг ашиглах хөдөлгөөн (Жишээ нь: Хөл тасарсан бол гишгэж чадахгүй байх, гар тасарсан бол юм өргөж чадахгүй байх) бараг боломжгүй болдог.
Хавдар ба Хөхрөлт: Булчин тасрах үед доторх жижиг судсууд хамт гэмтдэг тул тухайн хэсэг хавдаж, цус хурснаар хөхөрдөг. Энэхүү хөхрөлт нь хүндийн хүчний дагуу цаг хугацааны явцад гэмтсэн хэсгээс доош шилжих хандлагатай байдаг.
ХОНХОЙСОН ХЭСЭГ ХАРАГДАХ (Булчингийн хонхойлт): Булчин бүрэн тасарсан (3-р зэрэг) үед, булчингийн тасарсан хоёр үзүүр хоёр тийш агшиж, хоорондоо холдон, гэмтсэн хэсэгт нүдэнд харагдахуйц хонхойлт үүсдэг. Энэ бол "Булчин оёх мэс засал" шаардлагатай байж болзошгүйг илтгэх хамгийн хүчтэй дохио юм!

Хэрэв танд дээрх шинж тэмдгүүд, ялангуяа "тас!" гэх чимээ, хөдөлгөөн хийж чадахгүй хэмжээний өвдөлт, хонхойлт үүссэн бол НЭН ДАРУЙ эмнэлэгт хандаж, зөв оношлуулах шаардлагатай.

Оношилгоо ба Мэс заслын шийдвэр

Монголын нөхцөлд та хамгийн түрүүнд Гэмтэл Согог Судлалын Үндэсний Төв (ГССҮТ) эсвэл томоохон эмнэлгийн Гэмтлийн тасагт хандах хэрэгтэй.

Эмч танаас гэмтэл хэрхэн авсан талаар дэлгэрэнгүй асуумж авч, өвдөлттэй хэсэг, булчингийн суларсан байдал, хэлбэрийн өөрчлөлт зэргийг шалгах биеийн үзлэг хийнэ. Үүний дараа дараах дүрс оношилгоогоор гэмтлийн байршил, зэргийг үнэлнэ.

Хэт авиан шинжилгээ (ЭХО): Монголд хамгийн түгээмэл бөгөөд хурдан хийгддэг шинжилгээ. Булчин, шөрмөс зэрэг зөөлөн эдийг бодит цагаар харахад маш үр дүнтэй. Булчингийн ширхэг хэр зэрэг тасарсныг, мөн эргэн тойронд цус хурсан (гематом) эсэхийг хурдан тодорхойлдог.
MRI (Соронзон үелзүүрт томографи): ЭХО-оос илүү нарийвчлалтайгаар булчин, шөрмөс, мөгөөрс зэрэг эргэн тойрны бүтэцтэй хэрхэн холбогдож гэмтсэнийг, тасралтын хэмжээ, зэргийг үнэлэх хамгийн баталгаат оношилгооны арга юм.

Эдгээр шинжилгээний хариунд үндэслэн эмчилгээний аргыг сонгоно.

1. Мэс заслын бус эмчилгээ: Булчингийн зөвхөн хэсэгчилсэн тасралттай (2-р зэрэг) бол ихэвчлэн гипс, эсвэл тусгай тулгуур (боолт) ашиглан тухайн хэсгийг хөдөлгөөнгүй болгож, эм, физик эмчилгээ, нөхөн сэргээх дасгалаар эмчилдэг.

2. Мэс заслын эмчилгээ (Булчин оёх): Дараах тохиолдолд мэс засал шаардлагатай болдог:

Булчин бүрэн тасарсан (3-р зэрэг) бол
Тасарсан булчингийн хоёр үзүүр хоорондоо холдож, их зай үүсгэсэн бол
Үений үйл ажиллагаанд маш чухал үүрэгтэй булчин тасарсан бол
Мэс заслын бус эмчилгээг удаан хугацаанд хийсэн ч үр дүн гарахгүй, булчингийн үйл ажиллагаа сэргэхгүй байх.

Эдгээр тохиолдолд булчин өөрөө эдгэрэх боломжгүй бөгөөд булчингийн хүч сулрах, үйл ажиллагааны доголдол зэрэг ноцтой үлдэц үлдээж болзошгүй тул, тасарсан булчинг шууд нийлүүлэн оёх мэс засал хийдэг.

Тасарсан булчинг холбох нь: "Булчин оёх мэс засал"

Булчин оёх мэс засал гэдэг нь тасарсан булчингийн хоёр үзүүрийг олж, хооронд нь татан нийлүүлж, тусгай зориулалтын маш бат бөх утас (оёдлын утас)-аар оёх мэс ажилбар юм.

Мэс заслын явц: Арьсыг зүсэж, тасарсан булчингийн хэсэгт очно. Тасарсан хоёр үзүүрийг олж, эргэн тойрны гэмтсэн эд, хурсан цусыг цэвэрлэнэ. Дараа нь тусгай оёдлын техник ашиглан тасарсан хоёр үзүүрийг хооронд нь маш бат бөх нийлүүлэн оёдог. Хэрэв гэмтэл хүнд, эд эс дутагдалтай, эсвэл архагшсан тасралт бол хиймэл шөрмөс, эсвэл өвчтөний өөрийнх нь шөрмөсөөр нөхөлт хийж бэхэлдэг.
Дурангийн мэс засал: Сүүлийн үед мөр, өвдөгний гэмтэлд зүсэлт багатай (дурангийн) мэс заслыг ч хийх болсон бөгөөд энэ нь өвдөлт багатай, эдгэрэлт хурдан, сорвижилт багатай давуу талтай.

Энэ мэс заслын зорилго нь зүгээр нэг тасарсан булчинг нийлүүлэх биш, харин булчингийн анхны урт, хүчдэлийг сэргээж, мэс заслын дараа булчин хэвийн үйл ажиллагаагаа бүрэн гүйцэтгэдэг болгоход оршино.

Мэс заслаас ч илүү чухал: НӨХӨН СЭРГЭЭХ ҮЙЛ ЯВЦ

"Мэс засал хийлгэснээр бүх зүйл дууслаа" гэж бодож байвал том эндүүрэл юм. "Булчин оёх мэс засал"-ын эцсийн үр дүн нь хэр системтэй, тууштай нөхөн сэргээх эмчилгээ хийснээс шууд хамаардаг.

Яарч, хэт эрт ачаалал өгвөл дахин тасрах аюултай. Эсрэгээрээ, хэт удаан хөдөлгөөнгүй байвал үе хөших, булчин суларч хатингарших зэрэг ноцтой үлдэц үүсгэдэг.

Нөхөн сэргээлтийн үе шатууд:

1-р үе: ХАМГААЛАЛТЫН ҮЕ (Мэс заслын дараа ~ 4-6 долоо хоног)

Оёдол тавьсан булчинг эдгэж, бэхжих үе. Гипс, эсвэл тусгай тулгуур хэрэгсэл зүүж, мэс засал хийсэн хэсгийг хамгаална. Өвдөлт, хавдрыг бууруулах эмчилгээ хийнэ. Энэ үед оёдолд ачаалал өгөхгүй, хөдөлгөөнийг хязгаарлах нь чухал.

2-р үе: ҮЕНИЙ ДАЛАЙЦ НЭМЭХ (4-6 долоо хоногийн дараа)

Эмчийн хяналтан дор тулгуур хэрэгслийг авч, хөшсөн үеийг зөөлөн хөдөлгөж, идэвхгүй дасгалаас эхэлнэ. Өвдөлтгүй хэмжээнд үений хөдөлгөөний далайцыг аажмаар нэмэгдүүлэх зорилготой.

3-р үе: ХҮЧ НЭМЭГДҮҮЛЭХ (8-12 долоо хоногийн дараа)

Үений далайц хангалттай сэргэсэн үед, оёдол тавьсан булчин болон түүний эргэн тойрны булчингуудын хүчийг нэмэгдүүлэх дасгалыг эхлүүлнэ. Эхлээд хөнгөн хүчний дасгал (Изометр буюу үе хөдөлгөхгүйгээр булчинг чангалах) хийж, аажмаар хөнгөн гантель, резинэн татлага ашигласан эсэргүүцэлтэй дасгалууд руу шилжинэ.

4-р үе: СПОРТ / ХЭВИЙН АМЬДРАЛД ЭРГЭН ОРОХ (4-6 сарын дараа)

Булчингийн хүч хангалттай сэргэсэн үед гүйх, үсрэх, чиглэлээ огцом өөрчлөх зэрэг спорт болон өдөр тутмын амьдралд шаардлагатай үйл ажиллагааны дасгалуудыг аажмаар хийж эхэлнэ.

Дүгнэлт: Дасгал хөдөлгөөний үеэрх "тас!" гэх чимээ, түүнийг дагасан огцом өвдөлтийг хэзээ ч бүү тоомжиргүй өнгөрүүл. Энэ бол таны бие махбодын илгээж буй маш ноцтой анхааруулга байж болзошгүй юм.

Дээр дурдсан шинж тэмдэг илэрвэл яаралтай мэргэжлийн эмчид хандаж, хэрэв "Булчин оёх мэс засал" шаардлагатай гэсэн онош гарвал, мэс заслын дараах урт боловч нэн чухал нөхөн сэргээх үйл явцыг тэвчээртэй даван туулж байж л та эрүүл үеийнх шигээ бүрэн эдгэрч чадна гэдгийг санаарай!

Поиск по этому блогу

Эрүүл Мэндийн Нууц

AD