Чигчий хурууны хумс уналаа. Зүгээр орхиж болох уу? (Шалтгаан, арчилгаа, урьдчилан сэргийлэлтийн тухай бүх зүйл)
“Аяа!” Чигчий хурууны хумс уналаа. Зүгээр орхиж болох уу? (Шалтгаан, арчилгаа, урьдчилан сэргийлэлтийн тухай бүх зүйл)
"Ай!" Харанхуй өрөөнд ор тойрон гарах гэж байгаад хаалганы босгонд чигчий хуруугаа "тас" хийтэл цохих үед. Эсвэл хөлд бариу шинэ гутал өмсөөд бүтэн өдөржин алхсан орой оймсоо тайлахдаа дэнжигнэх чигчий хурууны хумсаа олж харах үед. Бид сандарсан сэтгэлтэйгээ хамт олон мянган санаа зовнилд автдаг.
"Үүнийг хүчээр зулгаах ёстой юу?", "Цус гараад байхад эмнэлэгт очих уу?", "Шинээр ургах хумс нь арзгар, муухай ургачихвал яана аа?"
Ялангуяа оймс, хөнжилд байнга тээглэж өвдөлт үүсгэдэг дэнжигнэсэн хумс бол үнэхээр төвөгтэй зүйл. Чигчий хурууны хумс унах нь бидний бодож байснаас ч олон хүнд тохиолддог түгээмэл үзэгдэл юм. Гэхдээ түгээмэл гээд хөнгөн бодож, буруу арга хэмжээ авбал 2-догч халдвар авах, хумсны хэлбэр гажих зэрэг илүү том асуудалд хүргэж болзошгүйг анхаараарай.
Өнөөдөр бид хэн бүхэнд тохиолдож болох ч, тулгарсан үед нь сандаргадаг чигчий хурууны хумс уналтын шалтгаан, зөв арга хэмжээ авах арга, эрүүл шинэ хумсаа угтан авах урьдчилан сэргийлэлтийн талаар А-Я хүртэл бүгдийг нь дэлгэх болно.
Миний эрхэм чигчий хурууны хумс, яагаад уначихав аа? (Гол шалтгаанууд)
Чигчий хурууны хумс унахад олон янзын шалтгаан бий. Үүнийг ерөнхийд нь гэнэтийн цохилт, архаг даралт, мөн өвчний улмаас гэж хувааж болно.
1. "Тас!" цохигдох - Цочмог гэмтэл (Acute Trauma) Энэ бол хамгийн түгээмэл шалтгаан. Хаалганы босго, тавилгын өнцөгт хуруугаа хүчтэй цохих, хөл дээрээ хүнд зүйл унагах зэрэг хүчтэй цохилт шууд нөлөөлсөн тохиолдол юм.
Явагдах үйл явц: Хүчтэй цохилт авсны дараа хумсны доорх эмзэг арьс (хумсны ор)-нд байрлах олон тооны бичил судас хагарч, цус хуралддаг. Энэ бол "хумсан доорх цус хуралт (Subungual hematoma)" буюу "хумсан доорх хөхрөлт" юм.
Унах шалтгаан: Хумс ба арьсны хооронд хуралдсан цус нь хатаж, хумсыг доорх арьснаас дээш нь түлхэх хүч болдог. Эцэст нь хумс угнаасаа аажмаар хуурч эхлэн, цусан хангамж тасалдсанаар үхэжсэн хумс болж, хэдэн долоо хоногийн турш аажмаар унадаг.
2. "Базсан" мэт дарагдах - Архаг даралт (Chronic Pressure) Цочмог гэмтэлтэй адил түгээмэл шалтгаан бөгөөд ялангуяа эмэгтэйчүүдэд их тохиолддог.
Шалтгаан: Урд хэсэг нь шовх, хөлд бариу өндөр өсгийт, эсвэл хурууны зай багатай спорт гутал, жижигдсэн гутал зэргийг удаан хугацаагаар өмссөн тохиолдолд үүснэ. Бидний хөлийн хуруунуудаас хамгийн гадна талд байрлах чигчий хуруу нь гутал дотор байнга даралт, үрэлтэд өртөж байдаг.
Унах шалтгаан: Энэхүү архаг даралт нь чигчий хурууны хумсанд "удаашруулсан гэмтэл (Slow-motion trauma)" учруулж байгаатай адил юм. Хумсны уг (хумсны матриц) руу очих цусан хангамжийг саатуулж, хумсны ургалтыг зогсоон, хумсыг физик байдлаар байнга түлхэж, эцэст нь хумсыг хуурч унахад хүргэдэг. Ууланд авирах, марафон гүйх зэрэг хөлд их ачаалал өгдөг спортоор хичээллэсний дараа ч мөн түгээмэл тохиолдож болно.
3. "Мэдэгдэлгүй ирсэн урилгагүй зочин" - Хумсны мөөгөнцөр (Onychomycosis) Хумсны мөөгөнцөр нь хумс унахын гол шалтгаануудын нэг юм.
Явагдах үйл явц: Мөөгөнцрийн нян хумсны доор нэвтэрч, хумсны гол бүтээгдэхүүн болох кератиныг тэжээл болгон үрждэг.
Унах шалтгаан: Мөөгөнцрөөр халдварлагдсан хумс нь аажмаар зузаарч, цагаан эсвэл шар өнгөтэй болж, өнгөө алдан хуурайшиж, үйрч эхэлдэг. Нян нь хумс ба арьсны хоорондуур нэвтэрч, хумсыг байгалиасаа хуурч, эцэст нь багахан цохилтод ч амархан хугарч, унахад хүргэдэг. Энэ тохиолдолд унасан хумс нь асуудал биш, харин үндсэн шалтгаан болох мөөгөнцрийг эмчлэх нь гол юм.
Хумсны илгээх салах ёсны дохио (Шинж тэмдэг ба үе шат)
Чигчий хурууны хумс гэнэт нэг өдөр "пүд" хийн алга болдоггүй. Харин бидэнд хэд хэдэн үе шаттайгаар салах ёс гүйцэтгэх дохиогоо илгээдэг.
1-р үе шат (Анхааруулах дохио): Өвдөлт ба хөхрөлт Гэмтэл авсан даруйд лугшиж, хатгах мэт өвдөлт мэдрэгдэнэ. Хумсны доор хар улаан эсвэл нил ягаан өнгөтэй болж, цус хурна.
2-р үе шат (Салах үйл явц эхлэх): Хумс хуурах ба өнгөө алдах Хэдэн өдөр эсвэл долоо хоногийн турш өвдөлт аажмаар арилж, харин хумс уг эсвэл хажуу талаасаа аажмаар хуурч эхэлнэ. Үхэжсэн хумс цусан хангамж авч чадахгүй болсноор цагаан, шар өнгөтэй болж, тунгалаг чанараа алдана.
3-р үе шат (Төвөгтэй үе): Дэнжигнэх Хумсны ихэнх хэсэг хуурч, оймс өмсөх, хөнжил нөмрөх бүрд тээглэж, өвдөлт үүсгэнэ. Энэ үе хамгийн төвөгтэй, эвгүй мэдрэмж төрүүлдэг.
4-р үе шат (Бүрэн салах): Хумс унах Эцэст нь үлдсэн наалдаатай хэсэг нь ч салж, хумс бүрэн унана. Хумс унасан газарт улаан, эмзэг шинэ арьс (хумсны ор) ил гарна.
Хумс унасан үед яах вэ? Зөв арчилгааны арга
Нөхцөл байдалд тохирсон зөв арга хэмжээ авах нь 2-догч халдвараас сэргийлж, шинэ хумсыг зөв ургахад тусална.
Тохиолдол 1: Хумс дэнжигнэж байгаа ч, зарим хэсэг нь наалдаатай байвал
Хамгийн чухал алтан дүрэм: ХЭЗЭЭ Ч ХҮЧЭЭР БҮҮ ЗУЛгаагаарай! Дэнжигнэсэн хумс хичнээн төвөгтэй байсан ч хүчээр зулгаахыг хатуу хориглоно. Учир нь хуучин хумс нь доорх эмзэг арьсыг гаднын нянгаас хамгаалах "хамгийн сайн байгалийн шархны лент"-ийн үүргийг гүйцэтгэдэг.
Ариутгах: Эхлээд гар, хөлөө цэвэрхэн угааж, повидон-иод (улаан эм) эсвэл устөрөгчийн хэт ислээр хумсны эргэн тойрныг ариутгана.
Засах: Ариутгасан хумсны хутга эсвэл жижиг хайчаар зөвхөн хуурч, дэнжигнэж буй хэсгийг нь л болгоомжтой тайрч авна. Хараахан наалдаатай байгаа хэсэгт нь хэзээ ч хүрч болохгүй.
Тос түрхэх: Шархтай хэсэгт нянгийн эсрэг тос (жишээ нь: бактробан, тетрациклин гэх мэт) нимгэн түрхэж, 2-догч халдвараас сэргийлнэ.
Хамгаалах: Гаднын цочролоос хамгаалж, оймс зэрэгт тээглэхээс сэргийлж, наалддаггүй марлиар ороогоод, эмнэлгийн зориулалтын лентээр бэхлэнэ.
Тохиолдол 2: Хумс бүрэн унасан бол
Хэрэв хумс аль хэдийн унасан бол ил гарсан эмзэг арьсыг халдвараас хамгаалах нь гол зорилго юм.
Угаах: Физиологийн уусмал эсвэл цэвэр урсгал усаар шархтай хэсгийг зөөлөн зайлж, бохирдлыг арилгана.
Тос түрхэх: Нянгийн эсрэг тосыг нимгэн түрхэнэ.
Хамгаалах: Гаднын цохилтод маш эмзэг, өвдөлттэй байж болзошгүй тул заавал марли, лентээр шархтай хэсгийг хамгаалах ёстой. Шинэ хумс тодорхой хэмжээнд ургаж гарах хүртэл тогтмол арчлах нь зүйтэй.
🚨 Ийм үед ЗААВАЛ эмнэлэгт хандаарай!
Өвдөлт хэт их, хавдар буухгүй байвал
Шархнаас шар идээ гарах, эргэн тойрон улайж хавдах, хүчтэй халуу оргих (2-догч халдварын дохио)
Хумсан доорх хөхрөлт нь хумсны талбайн 50% -иас илүүг эзэлж, өвдөлт маш их байвал (Эмч энгийн ажилбараар цусыг нь гаргаж өгвөл өвдөлт эрс намддаг.)
Хумс унахдаа арьс нь гүн урагдаж, оёдол тавих шаардлагатай бол
Хумс зузаарч, шарлах зэргээр "мөөгөнцөр" сэжиглэгдвэл (Мөөгөнцрийн эсрэг эмчилгээ зайлшгүй шаардлагатай.)
Эрүүл, шинэ хумсаа угтан авах нь (Урьдчилан сэргийлэлт ба арчилгаа)
Зовлонтой цаг хугацаа өнгөрсний дараа бид эрүүл шинэ хумсаа угтан авах бэлтгэлийг хийх хэрэгтэй.
Шинэ хумс ургах хугацаа: Хөлийн хумс гарын хумснаас хамаагүй удаан ургадаг. Чигчий хурууны нэг хумс бүрэн шинээр ургахад ихэвчлэн 6 сараас уртдаа 1 жил гаруйн хугацаа шаардагддаг. Бүү яар, тэвчээртэйгээр тогтмол арчлах хэрэгтэй.
Шинэ хумсанд зориулсан орчин: Шинэ хумс арзгар, муухай биш, зөв ургахын тулд хумс ургаж байх хугацаанд тасралтгүй даралтаас зайлсхийх нь чухал. Хурууны зай сайтай, тухтай гутал өмсөөрэй.
Хамгийн сайн эмчилгээ бол "урьдчилан сэргийлэлт" юм.
Гутал бол хөлийн гэр: Хуруу барьсан шовх, жижиг гутлаас зайлсхийж, хурууны зай (Toe box) өргөн, тухтай гутлыг сонгоорой.
Зөв хумс авах: Хумсыг хэт богино авалгүй, хоёр хажуу руу нь ухахгүйгээр шулуун хэлбэрээр авах нь зүйтэй.
Цэвэр байдлыг сахих: Хөлөө үргэлж цэвэр, хуурай байлгаж, мөөгөнцөр үржих орчныг бүрдүүлэхгүй байх.
Эргэн тойрноо анзаарах: Харанхуй газар явахдаа орчноо сайн ажиглаж, гэртээ ч аль болох углааш өмсөж хуруугаа хамгаалах дадлыг хэвшүүлээрэй.
Чигчий хурууны хумс унах нь хэн бүхэнд тохиолдож болох жижиг боловч төвөгтэй осол юм. Гэхдээ зөв мэдлэгтэйгээр, сандралгүй арга хэмжээ авч чадвал өвдөлт, халдварын эрсдэлийг бууруулж, эрүүл, хөөрхөн шинэ хумсаа дахин угтан авах боломжтой гэдгийг санаарай!
Комментарии
Отправить комментарий