Батганаас уушгины хатгалгаа хүртэл: Эртний алдарт эм ‘Тетрациклиний бүлгийн антибиотик’-ийн хоёр нүүр царай
Тийм ээ, энэ нь тетрациклиний бүлгийн антибиотикийн хамгийн чухал хориглох заалт юм. Энэ эмийг уувал ураг, 8-аас доош насны хүүхдийн яс, шүдний хөгжилд нөлөөлж, шүдэнд арилдаггүй шар, бор, саарал өнгийн толбо үүсгэдэг. Тиймээс энэ бүлгийн хүмүүст хэрэглэхийг хатуу цээрлэдэг.
Батганаас уушгины хатгалгаа хүртэл: Эртний алдарт эм ‘Тетрациклиний бүлгийн антибиотик’-ийн хоёр нүүр царай
Зогсолтгүй гарах батганаас болж арьсны эмчид хандах, эсвэл микоплазмын уушгины хатгалгаа гэж оношлогдох үед бид "Тетрациклин (Tetracycline)", "Доксициклин (Doxycycline)", "Миноциклин (Minocycline)" гэсэн нэртэй антибиотикийг бичүүлж авдаг. Эдгээр нь бүгд "Тетрациклиний бүлэг" гэх нэг гэр бүлд хамаарах антибиотикууд юм.
1940-өөд онд нээгдэж, пенициллиний хамт антибиотикийн алтан үеийг эхлүүлснээс хойш тетрациклиний бүлгийн антибиотик нь олон арван жилийн турш тоо томшгүй олон хүнийг нянгийн халдварын зовлонгоос аварсан "эртний алдарт эм" бөгөөд "олон талын чадвартай дайчин" юм. Гэвч энэхүү хүчирхэг дайчин нь тэр хэрээрээ ярвигтай зан чанартай бөгөөд заавал дагаж мөрдөх ёстой "хатуу мөрдөх хэрэглэх заавар"-тай байдаг. Хэрэв энэ зааврыг үл тоомсорловол эмчилгээний үр дүн огт гарахгүй, эсвэл гэнэтийн ноцтой гаж нөлөөтэй тулгарч болзошгүй.
Өнөөдөр бидний сайн мэдэх, тийм ч учраас илүү нарийн мэдэх ёстой тетрациклиний бүлгийн антибиотикийн үйлчлэх зарчим, үр нөлөө, хамгийн чухал болох "хэзээ ч мартаж болохгүй хэрэглэх дүрэм"-ийн талаар бүгдийг нь дэлгэх болно.
Нянгийн уураг үйлдвэрлэх цехийг зогсоодог ухаалаг зарчим
Тетрациклиний бүлгийн антибиотик нь нянг шууд устгах "бактерицид (нянг устгах)" аргаар биш, харин нянг цаашид үржихээс сэргийлэх "бактериостатик (нянгийн өсөлтийг зогсоох)" аргаар ажилладаг.
Илүү сайн ойлгохын тулд нянг нэгэн "барилгын талбай"-тай зүйрлэж үзье.
Нян амьд үлдэж, үржихийн тулд амьдралын үйл ажиллагаанд зайлшгүй шаардлагатай уураг хэмээх "барилгын материал"-ыг тасралтгүй үйлдвэрлэх ёстой.
Энэхүү барилгын материалыг үйлдвэрлэдэг гол байгууламж нь "рибосом (Ribosome)" хэмээх "уураг үйлдвэрлэх цех" юм.
Тетрациклиний бүлгийн антибиотик нь яг л барилгын талбайд нууцаар нэвтэрсэн тусгай ажилтан шиг ажилладаг. Энэ тусгай ажилтан нь уураг үйлдвэрлэх цех (рибосом)-ийн 30S хэмээх жижиг хэсэгт "няс" хийн наалдаж, үйлдвэрийн ажиллагааг бүхэлд нь саатуулдаг.
Барилгын материал (уураг)-ын нийлүүлэлт тасалдсанаар нянгийн барилгын талбай бүхэлдээ зогсоно. Шинэ барилга барих (үржих), хуучин барилгаа засварлах (амьдрах) бүх үйл ажиллагаа боломжгүй болно. Ийнхүү хүч нь суларсан нянгууд эцэстээ бидний биеийн дархлааны эсийн армид амархан дарагдаж, устдаг. Энэ бол тетрациклиний бүлгийн антибиотикийн ухаалаг ажиллах зарчим юм.
Ямар нянг устгахад хэрэглэдэг вэ? (Үр нөлөө ба заалт)
Тетрациклиний бүлгийн антибиотик нь олон төрлийн нянд нөлөөлдөг "өргөн хүрээний үйлдэлтэй антибиотик" юм. Ялангуяа эсийн ханагүй хэв шинжит бус нян, эс дотор шимэгчилдэг нянгуудад онцгой үр дүнтэй байдаг.
Батганы эмчилгээ: Хамгийн түгээмэл хэрэглээ. Тетрациклиний бүлгийн антибиотик нь батганы гол шалтгаан болдог "батганы нян (P. acnes)"-ийн үржлийг дарангуйлж, үрэвслийг намдаах нөлөөтэй тул улайж, идээлсэн үрэвсэлт батганы эмчилгээнд маш үр дүнтэй.
Хэв шинжит бус уушгины хатгалгаа: Микоплазма (Mycoplasma), Хламиди (Chlamydia) зэрэг нянгаар үүсгэгдсэн уушгины хатгалгааны эмчилгээнд нэн тэргүүнд хэрэглэгддэг.
Бэлгийн замын халдварт өвчин: Хламидийн халдвар, гонококк бус уретрит зэргийн эмчилгээнд үр дүнтэй.
Риккетсийн халдвар: Намрын улирлын халууралт өвчний гол буруутан болох Цуцугамуши өвчин, хачгаар дамждаг Лаймын өвчин зэргийн эмчилгээнд тусгай эмийн үүргээр хэрэглэгддэг.
Бусад халдварууд: Үүнээс гадна бруцеллёз, холер, дунд чихний үрэвсэл, дайвар хөндийн үрэвсэл зэрэг олон төрлийн нянгийн халдварт өвчин, мөн хеликобактер пилори устгах эмчилгээнд хэрэглэгддэг.
Сүүлийн үед 1-р үеийн тетрациклинээс илүү гаж нөлөөг багасгаж, үр дүнг сайжруулсан 2-р үеийн эм (доксициклин, миноциклин)-ийг голчлон хэрэглэж байгаа бөгөөд, хуучин эмэнд тэсвэртэй болсон супер нянг устгах зорилгоор бүтээгдсэн 3-р үеийн эм (тигециклин, Tigecycline)-ийг эмнэлэгт хүнд хэлбэрийн халдвартай өвчтөнд тариагаар хэрэглэдэг.
ХАМГИЙН ЧУХАЛ! Тетрациклиний ‘Хатуу мөрдөх хэрэглэх заавар’
Тетрациклиний бүлгийн антибиотик нь үр дүн сайтай ч, тэр хэрээрээ заавал дагаж мөрдөх ёстой маш олон анхааруулгатай. Эдгээр дүрмийг баримтлахгүй бол эмийн үйлчилгээ гарахгүй, эсвэл ноцтой гаж нөлөөтэй тулгарч болзошгүй тул заавал санаарай.
⚠️ Дүрэм №1: Тодорхой насны ангилал ба онцгой бүлэгт онцгой анхаарах!
"8-аас доош насны хүүхэд, жирэмсэн болон хөхүүл эхчүүд хэрэглэхээс зайлсхийх ёстой." Энэ бол тетрациклиний бүлгийн антибиотикийн хамгийн чухал бөгөөд туйлын хориглох заалт юм.
Шүдний өнгийг өөрчлөх: Энэ эм нь өсөлтийн насны хүүхдийн яс, шүдний эдэд наалдах чадвар (кальцитай нэгдэх) маш өндөр. Хэрэв яс, шүд нь ид ургаж буй 8-аас доош насны хүүхэд, эсвэл ураг энэ эмэнд өртвөл, шинээр үүсэж буй шүдний паалант давхаргад эмийн бодис бүрмөсөн шингэж, шүд саарал, бор, шар өнгөтэй болж насан туршид өнгөө алддаг. Энэ нь цайруулах эмчилгээгээр ч буцаж сэргээгдэхгүй, эргэлтгүй өнгөний өөрчлөлт юм.
Ясны өсөлтийг удаашруулах: Ховор боловч, ураг болон нялх хүүхдийн ясны өсөлтийг түр хугацаагаар дарангуйлж болзошгүй гэсэн судалгаа бий. Тиймээс эмч, эм зүйчид өвчтөний нас, жирэмсэн/хөхүүл эсэхийг заавал мэдэгдэх ёстой бөгөөд, хэрэв тийм бол энэ эмийг хэрэглэж болохгүй.
⚠️ Дүрэм №2: Сүү, тэжээлийн нэмэлт бүтээгдэхүүнээс ‘зай барих’ нь чухал!
"Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, ходоодны хүчил саармагжуулах эм, төмөр/кальци/магни зэрэг эрдэсийн нэмэлт тэжээлтэй хамт ууж болохгүй." Тетрациклиний бүлгийн антибиотик нь кальци, магни, хөнгөн цагаан, төмөр, цайр зэрэг 2 ба 3 валенттай эерэг ионуудтай уулзваас яг л хүчтэй соронз шиг хоорондоо "няс" хийн наалдаж, "хелат (Chelate)" холбоог үүсгэдэг.
Асуудал: Ийнхүү эрдэстэй нэгдсэн эмийн бөөгнөрөл нь хэт том болж, ходоод гэдэсний замаар шимэгдэж чадалгүй, тэр чигээрээ биеэс гадагшилдаг. Эцэст нь эм уусан ч ямар ч үр дүнд хүрэхгүй гэсэн үг.
Шийдэл: Эмийн үйлчилгээг бүрэн авахын тулд тетрациклиний бүлгийн антибиотикийг сүү, бяслаг, тараг зэрэг сүүн бүтээгдэхүүн, ходоодны эм (хүчил саармагжуулагч), төмрийн бэлдмэл, магни, кальци, цайрын нэмэлт, нийлмэл витамин зэргээс дор хаяж 2 цагийн зайтай уух ёстой.
⚠️ Дүрэм №3: Ус ихээр ууж, уусны дараа шууд хэвтэхгүй байх!
"Эмийг заавал хангалттай хэмжээний (дор хаяж 1 аяга) устай хамт ууж, уусны дараа дор хаяж 30 минут хэвтэхгүй байх." Тетрациклиний бүлгийн антибиотик нь улаан хоолойд удаан хугацаагаар байвал түүнийг цочроож, цээж хорсох, шарх үүсгэх аюултай. Ялангуяа унтахын өмнө усгүйгээр эмээ залгиад шууд хэвтэх нь маш аюултай. Эм нь улаан хоолойд тээглэж, шөнөжин түүний салстыг гэмтээж болзошгүй. Тиймээс заавал хангалттай устай хамт эмийг залгиж, улаан хоолойгоор дамжин ходоод руу аюулгүй хүргэж, эм доошлох хугацаа олгохын тулд шууд хэвтэхгүй байх нь чухал.
⚠️ Дүрэм №4: Нарны гэрэл бол миний дайсан! Нарнаас хамгаалах тос зайлшгүй шаардлагатай!
"Эм ууж байх үед ‘гэрлийн хэт мэдрэгшил (Photosensitivity)’ илэрч болох тул, нарны хэт ягаан туяанаас зайлсхийх хэрэгтэй." Энэ эмийг ууж байх хугацаанд арьс наранд маш мэдрэмтгий болдог. Ердийн үед зүгээр байсан нарны гэрэлд амархан улайж, хүнд тохиолдолд түлэгдсэн мэт цэврүү үүсэж болно. Тиймээс эм ууж байх хугацаанд гадуур гарахдаа нарнаас хамгаалах тосыг сайтар түрхэж, малгай, урт ханцуйтай хувцсаар арьсаа хамгаалах нь зүйтэй.
Бусад гаж нөлөө
Хоол боловсруулах замын хямрал: Хамгийн түгээмэл гаж нөлөө бөгөөд цээж хорсох, дотор муухайрах, бөөлжих, суулгах зэрэг шинж тэмдэг илэрч болно. Хоолтой хамт уувал энэ хямралыг бууруулж болох ч, өмнө дурдсан сүүн бүтээгдэхүүн, эрдсийн найрлагаас зайлсхийх ёстой.
Толгой эргэх: Ялангуяа миноциклин гэх найрлагаас толгой эргэх, толгой өвдөх шинж тэмдэг илэрч болох тул эм ууж байх үедээ жолоо барих, техник төхөөрөмжтэй харьцахдаа анхааралтай байх шаардлагатай.
Антибиотикийн тэсвэржилтээс сэргийлэх амлалт
Тетрациклиний бүлгийн антибиотик нь удаан хугацаанд өргөн хэрэглэгдсэн тул сүүлийн үед энэ эмэнд үйлчлэхгүй "тэсвэртэй нян"-гийн тархалт том асуудал болоод байна. Антибиотикийн тэсвэржилтээс сэргийлж, эмийн үйлчилгээг бүрэн авахын тулд эмч, эм зүйчийн зааваргүйгээр дур мэдэн эмээ зогсоох, бичиж өгсөн хугацааг баримтлахгүй байхыг хатуу хориглоно. Шинж тэмдэг сайжирсан ч, бичиж өгсөн хугацааг дуустал эмээ ууж, нянг бүрэн устгах нь чухал юм.
Урт түүхтэй адил тодорхой үр нөлөө, анхаарах зүйлстэй тетрациклиний бүлгийн антибиотик. Түүний "хатуу мөрдөх хэрэглэх заавар"-ыг зөв ойлгож, дагаж мөрдөх нь л гаж нөлөөнөөс зайлсхийж, эмчилгээний үр дүнг дээд зэргээр нэмэгдүүлэх хамгийн ухаалаг арга гэдгийг заавал санаарай.
Комментарии
Отправить комментарий