Цусны ширхэг багассан эмгэг (Тромбоцитопения): Шалтгаан, Оношилгоо, Эмчилгээ ба Урьдчилан сэргийлэх Арга Замууд

 

Цусны ширхэг багассан эмгэг (Тромбоцитопения): Шалтгаан, Оношилгоо, Эмчилгээ ба Урьдчилан сэргийлэх Арга Замууд

Цусны ширхэг багассан эмгэг

Мета гарчиг:
Цусны ширхэг багассан эмгэг (тромбоцитопения): Шалтгаан, оношилгоо, эмчилгээний арга замууд ба эрүүл мэндийн удирдлагын зөвлөгөө

Мета тайлбар:
Энэ нийтлэл нь цусны ширхэг багассан эмгэг (тромбоцитопения)-ийн үүсэх шалтгаан, илэрдэг шинж тэмдэг, оношилгоо, эмчилгээ ба урьдчилан сэргийлэх арга замуудыг дэлгэрэнгүй авч үзэж, дэлхий нийтийн статистик болон Монгол дахь нөхцөлд нийцүүлэн эмчилгээний зөвлөгөөг багтаасан болно.

Цусны ширхэг багассан эмгэг гэж юу вэ

1. Цусны ширхэг багассан эмгэг гэж юу вэ?

Цусны ширхэг багассан эмгэг гэдэг нь цус дахь цусны ширхэг (тромбоцит)дын тоо нь хэвийн хэмжээ (150,000–450,000/μL)–аас бага байхыг хэлдэг. Цусны ширхэг нь гэмтэл гарсан үед цусыг хутган, гаралтай ийг зогсоох үүрэгтэй тул, эдгээрийн дутагдал нь гаралтай , дотоод гэмтэл, эсвэл амьдралд аюул учруулах нөхцөл байдлыг бүрдүүлдэг.

Цусны ширхэг багассан эмгэгийн гол шалтгаанууд

2. Цусны ширхэг багассан эмгэгийн гол шалтгаанууд

Цусны ширхэг багасах нь гурван гол бүлгээр ангилагдана:

2.1. Гол мод дахь үйлдвэрлэлийн бууралт

  • Цусны хавдар (цусны эсийн өвчин):
    лимфом зэрэг цусны өвчин нь гол мод дахь үрэвслийг бууруулж, шинэ цусны ширхэг үйлдвэрлэлийг хязгаарладаг.
  • Эмчилгээний нөлөө:
    Хими эмчилгээ, туяа эмчилгээ нь гол мод дахь үрэхүүдийг гэмтэж, цусны ширхэг үйлдвэрлэлийг бууруулдаг.
  • Алкоголь хэрэглээ:
    Хэт их архи хэрэглэсэн тохиолдолд, элэгний үйл ажиллагаа муудаж, гол мод дахь үйлдвэрлэл доройтол үүсдэг.

2.2. Цусны ширхэг устгагдах нэмэгдэл

  • Өөрийн эсрэг дархлаагийн өвчин:
    Өөрийн дархлаа буруу үйл ажиллагаагаараа цусны ширхэгийг атааж устгадаг, жишээлбэл, иммуногений цусны ширхэг багасах эмгэг (ITP), луупус, ревматоид артрит зэрэг.
  • Халдвар ба эмийн нөлөө:
    Вирусын (хэвпати, HIV гэх мэт) болон бактериаль халдвар, мөн зарим эм (антибиотик, антиконвульсант,) нь цусны ширхэгийг түргэн устгаж болзошгүй.

2.3. Бэлэгний үйл ажиллагааны алдаа

  • Бэлэгний томролт (бэлэгний томрал):
    Бэлэг нь цусны ширхэгийг хадгалах, дахин ашиглах үүрэгтэй. Бэлэг өсөх, томрох үед цусны ширхэг нь бэлэг дотор “капсулд” орж, гадаргуу руу буцаагдахгүй болж, нийт цусны ширхэг багасдаг.

Цусны ширхэг багассан эмгэгийн шинж тэмдэг

3. Цусны ширхэг багассан эмгэгийн шинж тэмдэг

  • Арьсны энгийн илрэл:
    Өнгөрсөн хүнд гаралтай аминд, эмгэгийн улмаас, хялбархан бэх эсвэл жижиг улаан цэг (петехия) үүсдэг.
  • Гарах :
    Цусны ширхэг багассан улмаас, үүрэг гүйцэтгэх чадвар муудаж, нүүр, ам, хамрын эсвэл гаднах бөөлжих хэсгүүдээс  үүсэж болзошгүй.
  • Эмгэгийн өндөр түвшин:
    Хүнд тохиолдолд дотоод гэмтэл (жишээлбэл, тархины гэдэсний ) үүсэх эрсдэл нэмэгддэг.

Оношилгооны арга хэмжээ

4. Оношилгооны арга хэмжээ

Цусны ширхэг багассан эмгэгийг оношлоход дараах шалгалтуудыг ашиглана:

  • Цэгцтэй цусны шалгалт (CBC):
    Цусны ширхэгийн тоог үнэлнэ.
  • Гаралтын цусны доорх шингэний шалгалт:
    Микроскопын тусламжтайгаар цусны ширхэгийн бүтэц, хэлбэрийг шалгана.
  • Гол модын шинжилгээ:
    Гол мод дахь үйлдвэрлэлийн асуудлыг тодруулахын тулд хийдэг.
  • Иммунологийн шалгалт:
    Өөрийн эсрэг дархлаагийн асуудлыг шалгах зорилгоор хэрэглэгддэг.

Эмчилгээний арга замууд

5. Эмчилгээний арга замууд

Цусны ширхэг багассан эмгэгийн эмчилгээг шалтгаанаас хамаарч сонгоно:

5.1. Эмийн эмчилгээ:

  • Стеройд:
    Өөрийн эсрэг дархлаа болон цусны ширхэг устгагдах үйлдлийг багасгах зорилгоор хэрэглэнэ.
  • Иммуноглобулин:
    Дархлаа зохицуулж, цусны ширхэгийг түргэн нэмэгдүүлэхэд тусалдаг.

5.2. Цусны ширхэгийн шууд нэмэлт (цусны ширхэгийн трансфуз):
Цусны ширхэг маш их багассан тохиолдолд, шууд цусны ширхэгийн нэмэлтээр эмчилгээг түр хугацаагаар сайжруулна.

5.3. Бэлэгний үйл ажиллагааг зохицуулах эмчилгээ:
Хэрэв бэлэг нь цусны ширхэгийг их хэмжээгээр устгадаг бол, мэргэжлийн зөвлөж бэлэг арьсны үйл ажиллагааг зохицуулах, зарим тохиолдолд бэлэг арилгах (спленэктомийн) үйл ажиллагааг хийх боломжтой.

6. Урьдчилан сэргийлэх болон амьдралын хэв маяг

Цусны ширхэг багассан эмгэгийг урьдчилан сэргийлэх, эмчилгээг дэмжих зөвлөгөөнд багтдаг:

  • Эмийн зөвлөгөө, эмийн нөлөөллийг анхаарах:
    Цусны ширхэгийн тоонд нөлөөлөх эмүүд (жишээлбэл) хэрэглээг багасгах.
  • Халдварын урьдчилан сэргийлэл:
    Инфекцээс сэргийлэхийн тулд шаардлагатай урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авч, халдварыг багасгана.
  • Эрүүл амьдралын хэв маяг:
    Тэнцвэртэй хооллолт, хэт их архи, тамхи, стрессээс зайлсхийх, хангалттай унтах зэрэг нь эмгэгийг багасгахад чухал үүрэгтэй.

7. Монгол болон дэлхий нийтийн судалгааг анхааран эмчилгээний удирдлага

Монгол дахь эсвэл дэлхий нийтийн судалгаагаар, цусны ширхэг багассан эмгэгийг оновчтой оношилж, хувийн өвчтөнд тохируулсан эмчилгээний хослолыг хэрэгжүүлдэг. Мэргэжилтнүүд нь:

  • Өвчтөний цусны шинжилгээ, гол модын судалгааг нарийвчлан үзэж,
  • Амьдралын хэв маяг, хооллолтыг анхаарч, хувийн зөвлөгөө өгдөг.

Хэрэв тодорхой шалтгаан илэрч байгаагүй, эсвэл олон хүчин зүйлс хамтарч нөлөөлж байгаа бол, дэлхий нийтийн судалгаагаар баталгаажсан эмчилгээний хослол (стеройд, иммуноглобулин, цусны ширхэгийн трансфуз) болон урьдчилан сэргийлэх арга замуудыг хэрэгжүүлдэг.

8. Дүгнэлт

Цусны ширхэг багассан эмгэг нь олон шалтгаанаас үүсэж болзошгүй ч, цаг тухайд нь оношилгоо, зөв эмчилгээ, эрүүл амьдралын хэв маяг баримтлах замаар ихэнх тохиолдолд амжилттай шийдвэрлэгддэг. Өвчтөний нөхцөл, шалтгааныг нарийн үнэлж, мэргэжлийн эмчийн зөвлөгөө авч, эмчилгээний зөв арга хэмжээг хэрэгжүүлснээр үүсч болзошгүй аюултай нөхцөл байдлыг урьдчилан сэргийлэх боломжтой.

Хэрэв таны эсвэл танай ойрын хүний цусны ширхэг удаан багассан, гэрэлтэхгүй, эсвэл үүссэн , эсвэл дотоод гэмтэл үзэгдэл илэрч байвал, яаралтай мэргэжлийн эмчид хандахыг зөвлөж байна.

Комментарии

Отправить комментарий